Nu de hele wereld de zoektocht naar een vaccin voor het coronavirus op de voet volgt, komt ook hier het heikele punt rond dierproeven weer onder de aandacht. Iedereen wil zo snel mogelijk een vaccin, maar niemand wil dat dieren onnodig lijden. Hoe geraken we uit die patstelling?
Dat dierproeven onmisbaar blijven bij de ontwikkeling van een vaccin wordt nog maar eens duidelijk nu onze samenleving voor een ongezien urgente uitdaging staat: een pandemie die alleen al in ons land duizenden slachtoffers heeft gemaakt.
De ontwikkeling van een vaccin duurt normaalgesproken jaren, maar in een nooit uitgegeven aanpak maken farmaceutische bedrijven zich sterk dat er begin volgend jaar een vaccin zal zijn. Dierproeven schrappen, of in parallel uitvoeren, is echter niet zonder risico. Mia Rozenbaum schreef er een stuk over, dat we vertaald hebben op onze website.
De sector organisaties Americans for Medical Progress, de Foundation for Biomedical Research, Speaking of Research, en Understanding Animal Research plaatsten deze week een verklaring online die het belang van proefdieronderzoek onderstreept. Ze schrijven:
The advancements required to combat COVID-19 can ONLY take place IF the research community maintains access to all proven scientific techniques. These include human and animal studies to identify possible new treatments and vaccine strategies, followed by tests to ensure they are safe and effective.
Ze zijn ook scherp voor organisaties die de crisis aangrijpen om kritiek te uiten op onderzoekers die onder zeer moeilijke omstandigheden moeten werken:
Unfortunately, some organizations opposed to all research in animals have sought to capitalize on these difficult times by launching campaigns to disparage and harass the dedicated professionals we are all depending on to end this worldwide health challenge.
Tegenstanders stellen namelijk luidop het gebruik van proefdieren in vraag en uitten ook kritiek op universiteiten en bedrijven die zich genoodzaakt zagen om ander onderzoek terug te schroeven, inclusief sommige dierproeven.
Ook in België klaagt de groep Animal Rights het gebruik van transgene dierenmodellen in corona-onderzoek aan. Bovendien luidden zij de alarmbel over de gevolgen van de lockdownmaatregelen voor proefdieren in ander onderzoek, nadat De Standaard eerder al aangaf dat in Vlaanderen de schade zo veel mogelijk beperkt bleef:
In de VS zijn duizenden proefdieren geëuthanaseerd, omdat door de coronamaatregelen laboratoria dichtgaan en onderzoek wordt stilgelegd. Bij ons loopt het zo’n vaart niet, maar de Vlaamse universiteiten hebben wel ingegrepen.
Doordat heel wat middelen geheroriënteerd zijn naar COVID-19 (testen en onderzoek) en omwille van social distancing, is heel wat ander onderzoek tijdelijk opgeschort. De 18 Belgische universiteiten en bedrijven die vorig jaar een transparantie-overeenkomst over proefdieronderzoek ondertekenden beloven in volle openheid de gevolgen van de coronacrisis in kaart te zullen brengen:
Uiteraard worden zowel de cijfers als de doelstellingen voor iedere dierproef gerapporteerd en in kaart gebracht via de desbetreffende instanties. Dit gebeurt ieder jaar, en zal voor 2020 niet anders zijn. Zo zullen we ten gepaste tijde een volledig beeld hebben van zowel de rol van proefdieren in de zoektocht naar een oplossing tegen corona, als de impact van de crisis op de proefdieren.
Het maatschappelijk debat over dierproeven was altijd al emotioneel, maar de huidige crisis drijft dit nog meer op de spits. Professor Alban de Kerchove d’Exaerde van ULB, die zich al meermaals uitsprak over het belang van dierproeven voor biomedisch onderzoek, vindt de kritiek onbegrijpelijk:
Mijn vrouw werkt in de zorg. Haar collega’s en zijzelf draaien onvoorstelbaar zware shiften de afgelopen weken en zetten hun eigen gezondheid op het spel. In volle crisis werken wetenschappers met man en macht aan een vaccin, maar tegelijkertijd worden ze door het slijk gehaald omdat ze proefdieren gebruiken.
Bovendien mogen we niet vergeten dat andere patiënten ook nog steeds hulp nodig hebben, laat Americans for Medical Progress optekenen:
These [non-coronavirus] studies are also critical and the negative health impacts of these stoppages will be felt for years to come. This is because progress on identifying disease causes and testing possible therapies will be substantially delayed in several pressing biomedical research areas.
Zij willen onderzoekers een hart onder de riem steken door hun volledige steun en bewondering uit te spreken aan iedereen die onvermoeibaar doorwerkt in laboratoria over de hele wereld om een einde te maken aan de huidige crisis.
De volledige verklaring kan je hier lezen.